ページ1:

กรรักษาด้วยยา ทางจิตเวช
รูปแบบของยาทางจิตเ
ยารับประทานทั้งชนิดเม็ด แคปซูล และชนิด
ชา ก - 17 ออกฤทธิ์สั่น / ยาว
IV
ยาแผ่นแปะชนิดยาซึมผ่านผิวหนัง (Tran dermal patch)
ยาเหนียงกรนัก
บทบาทของพยาบาล ม
หลักการใช้ยาทางจิตเวชอย่างสมเหตุสมผล
ประเมินสภาวะสุขภาพของ P. อย่างครอบคลุม
เปิดโอกาสให้ น. และครอบครัวได้ระบายความรู้สึก เกี่ยวกับอากร
ดูแลกระตุ้นให้ P. รับประทานยาอย่างถูกต้อง
- ให้สุขภาพจิตศึกษา แก่ 1. และครอบครัว
ติดตามและประเมินผลการ พยาบาล
9 ยาต้านอาการทางจิต (Anti-psychotic drugs)
ข้อบ่งใช้ ควบคุมอาการทางจิต - อาการหลงผิด, ประสาทหลอน
ใช้ร่วมกับยารักษาอารมณ์ เศร้าใน 2. จิตเภท
ประเภทของยานอาการทางจิต
- Right diagnosis
Right drug
Right dose
- Right time and duration
* Right Fourte
(6) ยายาน อาการทางจิตกลุ่มเก่า (Typical antipsychotic drugs)
- Right choice for patients and preference
- ใช้ยาให้ตรงกับความพึงพอใจ / ให้ P. / farily
มีส่วนร่วม
Right for economic reason
เลือกใช้ยาให้เหมาะสมกับเศรษฐานะ
|
Chlorpromazine
Trifluoperazine
Haloperidol
Thioridazine
- Perphe nazine
Fluphenazine
กดไกการออกฤทธิ์
Presynaptic cell
Dopamine
receptor
Postsynaptic cell
- ปิดกั้นการทำงานของ Postsynaptic Da receptors
-ยับยั้งการทำงานของ Serotonin receptors ชนิดต่างๆ
จับกับตัวรับของ Norepinephrine, Acetylcholine, histamine
ประสิทธิภาพของยานอาการทางจิต
* High potency : ยาที่ใช้ขนาดต่ำแต่สามารถจับกับตัวรับได้ดี
Antipsychotic
drug
Dopamine
Haloperidol, Fluphenazine, Trifluoperazine, Flupentixol, Pimozide
* Toderate potency : ยาที่ใช้ในขนาดปานกลางจึงจะสามารถจับกับตัวรับได้
:
Perphenazine, Zuclo penthixol
A Low potency : ยาที่ต้องใช้ในขนาดสูงจึงจะสามารถจับกับตัวรับได้
Chlorpromazine, Thiori dazine

ページ2:

Extrapyramidal side effects (EPS)
* Acute dystonia -- การบิดเกร็งของกล้ามเนื้อเป็นพักๆ อย่างรุนแรง โดยเฉพาะอีกตามเนื้อ
A Akathisia
A Parkinsonism
อาการสั่นแข็ง กรามแข็ง ค้าง
- เกิดภายใน 24 - 96 - หลังเริ่มยา
การรักษา : ลดขนาดยา / หยุดยาชั่วคราว ฉีดยา benztropine / Diazepam
กระสับกระส่าย นั่งไม่ติด พบหลังให้กา - 50 - 60 วัน
การรักษา : คานาดา / รับประทานยา Propranolol
★Tardive dyskiesia
กล้ามเนื้อแข็งเกร็ง เคลื่อนไหวว่า
มือ - ขาสั่น พูดไม่ค่อยคล่อง มีน้ำลายไหล
มักเกิดในช่วง 2-3 4k. แรกของการได้ย
minamilien Anticholinergic drug with Benztropine / Trihexyphenidy!
มีการเคลื่อนไหวของปากผิดปกติ
พบในผู้ใช้ยายาวนานกว่า 6 เดือน
การรักษา : ลดหากยา / เปลี่ยนยาใหม่
2) ยาต้านอาการทางจิตกลุ่มใหม่ ( Atypical antipsychotic drugs)
ยับยั้งการทำงานที่ Serotonin receptor ( 5-HT2)
,
BP drop
Dopamine receptor (D2) : ราคาแพงกว่า
Clozapine : ง่วงซึม, หน. เพิ่ม ♥ เต้นงิ้ว
Risperidone : ง่วงซึม, หน, เพิ่ม, นอนไม่หลับ, 8P
Olanzapine : ปากแห้ง คอแห้ง, น้ำเทลในเลือด
Quetiapine : เสี่ยงต่อการเกิด Phetabolic syndrome,
Serpin done
Ziprasidol : ปวดศีรษะ คลื่นไส้
ผลข้างเคียงอื่น ของยานอาการทางจิตกลุ่มใหม่
→ ตั๊ก
จากการเปลี่ยนท่า
ปากแห้ง, คอแห้ง, ต้องผูก
- ภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำ (Agranulocytosis) - โดยเฉาะยา Clozapine (MBC, 2000 ให้หยุดยา )
- ฤทธิ์กดประสาท ( Sedative)
* Orthostatic hypotension 99 จากการเปลี่ยน
อาการชัก ( Convulsion)
การเปลี่ยนแปลงเมื่อสีที่เลนส์คุก (Oculocutaneous pigmentation)
โดยเฉพาะยา Chlorpromazine / Thioridazine

ページ3:

ยานอารมณ์ซึมเศร้า (Antidepressant drugs)
ข้อบ่งใช้ - Depressive disorders
ผู้ที่มีภาวะซึมเศร้าจากการเจ็บป่วยทางกาย
- ผู้ป่วยจิตเวชอื่นที่มีอารมณ์ซึมเศร้าร่วมด้วย
- Bipolar Disorders ในระยะซึมเศร
★ Tricyclic Antidepressants (TCAs)
ข้อบ่งใช้
- อาการซึมเศร้า นอนไม่หลับ
ข้อห้ามและข้อควรระวัง
โรคติะทนแบบมุมแคบ
กล้ามเนื้อ ๒ ย
กาวะสับสนเฉียบพลัน ( Delirium)
ต่อมลูกหมากโต (BPH)
2. ตั้งครรภ์และให้นมบุตร
- กรมเศร้าชนิด Unipolar depression) - Amitriptyline
เด็กปัสสาวะรดที่นอน (Enuresis)
- อาการปวดเรื้อรัง (Chronic pain)
กลไกmrออกฤทธิ์
Imipramine
-Nortryptiline
-ยับยั้งการเก็บกลับ (reuptake) ของ Norepinephrine, Serotonin
- จับกับ norepinephrine transporter และ Serotonin transporter
- Norepinephrine, Seotonin ที่บริเวณ Synaptic cleft เพิ่มขึ้น
Side effect - ง่วงซึม มือสั่น, ปากแห้ง, คอแห้ง BP drop ขณะเปลี่ยนท่า
* ห้ามใช้ร่วมกับยากลุ่ม PR015 เพราะทำให้เกิด = เสริมฤทธิ์ กัน
* หยุดยาทันที อาจเกิดอาการถอนยา (Withdrawal symptoms)
Monoamine Oxidase Inhibitors (MAOIs)
ข้อบ่งใช้ - อารมณ์เศร้าจากความวิตกกังวลเฉียบพลัน
ความกลัว
=
→
Desipramine
Doxepin
อาการข้างเคียงรุนแรงมากขึ้น
Isocarboxazid
Phenelzine
- ผู้ที่มีอาการทางกาย
Selegilline
Tranylcypromine
กลไกการออกฤทธิ์ - ยับยั้งการทำงานของ enzyme monoamine oxidase (neo) บริเวณ
Side effect
Synaptic cleft
- 790 - เปลี่ยนแปลง Biogenic amine neurotransmitters, Serotonin
Norepinephrine 11 Dopamine monoamine oxidase
ส่งผลให้ปริมาณของสารสื่อประสาทเหล่านี้เพิ่มขึ้น
4. มีการเสน
ปากแห้ง คอแห้ง ท้องผูก
อาการทางจิตรุนแรง
Orthostatic hypotension

ページ4:

Selective Serotonin Reuptake Inhibitors ( SSRIs)
- ยากลุ่มนี้มีฤทธิ์ข้างเคียง 4 กลุ่ม TCAS และอันตราย 4 กลุ่ม Madis
- นิยมใช้เป็นอันดับแรกในการรักษาซึ่งเศร้า
Fluoxetine
-
Citalopram
- Sertraline - Paroxetine
- Escitalopram
กลไกการออกฤทธิ์ ยับยั้งการเสียกลับของ Serotonin โดยจับกับ transporter ทำให้
Serotonin เพิ่มขึ้นทั้งบริเวณ Synaptic cleft และ Cell body
Side effect
- มีผลต่อ Norepinephine / Dopamine transporters น้อย
-มีผลต่อ Histamine , Muscarinic, Cholinergic, Alpha adrenergic
receptors น้อย ยกเว้น Paroxetine
ปาดศีรษะ, งุนงง สับสน, นน. ลด/เพิ่ม แน่นท้อง คลื่นไส้
'
ความต้องการทางเพศลดลง
- Antidepressant apathy Syndrome : อารมณ์เฉยเมย ไม่ยินดียินย
Serotonin Syndrome : กล้ามเนื้อสั่น Reflex ไว กล้ามเนื้อกระตุก
- การขาดยา (Withdrawal )
4) ยาปรับสมดุลอารมณ์ (flood - stabilizing drugs)
* สิเทียม ( Lithium Carbonate)
ข้อบ่งใช้ - bipolar disorder
ข้อห้ามใช้
อาการพิษจาก Lithium
=
-Impulsive control disorder
- ให้ร่วมกับยาต้าน อาการทางจิตใน Schizoaffective disorder
- ควบคุมพฤติกรรมก้าวร้าว (Aggression)
· Acute renal failure / impair renal function
- Acute or recent myocardial infection
Congestive heart failure
First - trimester of pregnancy ทารกอาจมีความผิดปกติของดิน 9 tricuspid
W Ebstein's anomaly
ระยะแรกมีอาการเพียงเล็กน้อย
- พิชเล็กน้อย ( 1.5 - 4.0 14 /1)
-
- พิชปานกลาง ( 2.0 - 2.5 mEq/L)
- พิษรุนแรง ( ) 1.5 mg/L)
-
:
ปากแห้ง กระหายน้ำ, Nausea diaries
: มือสั่น, Nausea / Vomiting, ท้องเสีย
มือสั่น, Nausea / Vomiting มาก, ตัว
Generalize seizures ระบบหายใจอมเหลว

ページ5:

การรักษา า ร ช ก Lithium
ให้หยุดย Lithium ทันที
เทรดระดับ Lithium, Electrolyte, Creatinine
ให้น้ำเกลือ สัตต 150 - 200 ml /hr.
ทำให้ Lithium clearance โดยทำ Peritoneal dialysis
/ Hemodialysis
Lithium > 3-4 mEq/L จะหมดสติ Shock
ขาดรุนแรง อาการเลวลง
6) ยาในกลุ่มยากันชัก ( Anti convulsants)
- Valproate
- Carbamazepine
- Gabapentin
การออกฤทธิ์
การจัดการกับอาการข้างเคียง
อาการข้างเคียง
ปากแห้ง กระหายน้ำ ปัสสาวะบ่อย
มาเรียน ปวดท้อง
Gefu (fine tremor)
อ่อนเพลีย ก านเนื้อไม่มีแรง
นํ้าหนักเพิ่ม
การจัดการกับอาการข้างเคียง
อาจลดขนาดยาลง หรือเปลี่ยนยาเป็นมื้อเดียว
ค่อยๆ เพิ่มขนาดยา รับประทานยาพร้อมอาหาร
พิจารณาปรับยาถ้าอาการรุนแรง อาจให้
Propranolol 40-120 mg/day
คานาคเง
แนะนําลัานอาหารและการออกกำลังกาย
เปลี่ยนใช้ยาอื่นหากมีปัญหามาก
การจัดการกับอาการข้างเคียง
อาการ างเคียง
dual focular eruption
ผลต่อหัวใจ
- สาย Hypokale ให้มี T
etlotteringue version
name Sinus node
การจัดการกับอาการข้างเคียง
- รักษาตามอาการ
ถ้าอาการรุนแรงมาก เปลี่ยนยาชนิดอื่น
เป็น version effect หายไปเองเมื่อมาถูกจับออก
*
จากร่างกาย
•
ห้ามใช้ใน ticks are strome
est sagmart decreeelon และ CT
rterval prolongation เทียมเป็น
Lemotrigine
- Topiramate
P. ไม่ตอบสนองต่อยา Lithium
P. ได้รับ SE - Lithium
มีผลต่อการทำงานของ GABA และปิดกั้นช่องทางของแคลเซียม และโซเดียม
Side effect
....
: ผมร่วง มือสั่น Thrombocytopenic
Valproate
Carbamazepine
NIV.
ง่วงซึม
Maw Agranulocytosis
'
Lemotrigine
:
ผิวหน้ามีผื่นขึ้น
MANU Stevens-Johnson syndrome.
,
Topiramate : นน.ตัวลด
9 ยาคลายความวิตกกังวล ( Antianxiety drugs)
Benzodiazepines เป็นยากลุ่มที่ใช้บ่อยในปัจจุบัน
- Alprazolam
Chlodiazepoxide
Clonazepam
Clorazepate
Side effect
-Diazepam
- Lorazepam
- Oxazepam
ง่วงนอน กล้ามเนื้ออ่อนแรง
Non-Benzodiazepines
• Buspirone ประสิทธิภาพเท่ากับ BD2 แต่ ออกฤทธิ์ช้ากว่า, onset 1-2
สัปดาห์ ไม่มีฤทธิ์ง่วงนอน ไม่ทำให้เสพติด
กลุ่ม B-blocker: Propranolol ลดอาการแสดงทางกายจากระบบประสาท
อัตโนมัติทางานมากเกินไป เช่น ใจสั่น มือสั่น
* Antidepressant เหมาะกับผู้ที่มีอาการวิตกกังวลเนื่องจากอาการซึมเศร้า
* Antihistamine ใช้ HI-antagonist ที่มีฤทธิ์ Sedative
faradoxical reaction : วิตกกังวล พูดมาก อยู่ไม่นิ่ง
'
BP ลดลง 9 เส้นเร็ว
พบกรดการขายในน้อยมาก
งาและติดตา

ページ6:

(1) ยาลดอาการข้างเคียงของยารักษาโรคจิต (Antiparkinson drugs)
กลไกการออกฤทธิ์
- ลดปริมาณการส่งผ่านของ Acetylcholine
- ยับยั้ง Acetylcholine receptor
- เพิ่มปริมาณการส่งผ่านของ Dopamine ให้สมดุล
ประเภทของต
-Trihexyphenidyl
Benztropine
Taimation Pt. Glaucoma, Myasthemia gravis
Prostatic hypertrophy
- Diphenhydramine
Side effect
ปากแห้ง คอแห้ง ท้องผูก ง่วงซึม
Orthostatic hypotension