ページ1:

พระราชกฤษฎีกาว่าด้วยหลักเกณฑ์และวิธีการบริหารกิจการบ้านเมืองที่ดี ๒๕๔๖
มาจาก พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน มาตรา ๓/๑
ความหมาย
ส่วนราชการ หมายความว่า ส่วนราชการตามกฎหมายว่าด้วยการปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม และ
หน่วยงานอื่นของรัฐที่อยู่ในกำกับของราชการฝ่ายบริหาร แต่ไม่รวมถึงองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
เป้าหมายการบริหารราชการที่ดี ๒ ประการ
เกิดประโยชน์สุขของประชาชน
เกิดผลสัมฤทธิ์ต่อภารกิจรัฐ
มีประสิทธิภาพและเกิดความคุ้มค่าในเชิงภารกิจของรัฐ
ไม่มีขั้นตอนการปฏิบัติงานเกินความจำเป็น
การปรับปรุงภารกิจของส่วนราชการให้ทันต่อสถานการณ์
อำนวยความสะดวกและได้รับการตอบสนองความต้องการ
มีการประเมินผลการปฏิบัติราชการอย่างสม่ำเสมอ
การบริหารราชการเพื่อให้เกิดประโยชน์สุขของประชาชน (หมวด ๒)
หมายถึง การปฏิบัติที่มีเป้าหมายเพื่อให้เกิดความผาสุกและความเป็นอยู่ที่ดีของประชาชน ความสงบ
และปลอดภัยของสังคมส่วนรวมตลอดจนประโยชน์สูงสุดของประเทศ โดยส่วนราชการจะต้อง
ดำเนินการโดยถือว่าประชาชนเป็นศูนย์กลางที่จะได้รับบริการจากรัฐ
แนวทางการบริหารราชการ
๑ การกำหนดภารกิจของรัฐและส่วนราชการเป็นไปเพื่อวัตถุประสงค์ตามหลักการบริหารราชการเพื่อ
ประโยชน์สุขของประชาชน และสอดคล้องกับแนวนโยบายแห่งรัฐและนโยบายของคณะรัฐมนตรีที่แถลง
ต่อรัฐสภา
๒ การปฏิบัติภารกิจเป็นไปโดยซื่อสัตย์สุจริต ตรวจสอบได้และมุ่งเกิดประโยชน์แก่ประชาชนทั้งใน
ระดับประเทศและท้องถิ่น
๓ ก่อนเริ่มดำเนินการ ของส่วนราชการต้องวิเคราะห์ผลดีและผลเสียให้ครบถ้วนทุกด้าน ขั้นตอน
โปร่งใส มีกลไกตรวจสอบ ในภารกิจใดมีผลกระทบต่อประชาชน ส่วนราชการต้องรับฟังความคิดเห็น

ページ2:

ของประชาชน
หรือชี้แจงทำความเข้าใจเพื่อให้ตระหนักถึงประโยชน์ที่ส่วนรวมจะได้รับ
๔ เป็นหน้าที่ของข้าราชการที่ต้องรับฟังความเห็นและความพึงพอใจของประชาชน เพื่อปรับปรุงหรือ
เสนอต่อผู้บังคับบัญชา เพื่อให้มีการปรับปรุงให้เหมาะสม
๕ กรณีเกิดปัญหาและอุปสรรคจากการดำเนินการ ส่วนราชการดำเนินแก้ไขโดยเร็ว กรณีเกิดจากส่วน
ราชการอื่น ให้แจ้งเพื่อดำเนินการแก้ไข และแจ้ง ก.พ.ร ทราบด้วย
การบริหารราชการเพื่อให้เกิดผลสัมฤทธิ์ต่อภารกิจของรัฐ (หมวด ๓)
แนวทางการบริหารราชการ
• จัดทำแผนปฏิบัติราชการ โดยต้องมี
ขั้นตอนและระยะเวลา งบประมาณ เป้าหมาย ผลสัมฤทธิ์ ตัวชี้วัด การติดตามและประเมินผล
ตามหลักเกณฑ์และวิธีการที่ส่วนราชการกำหนดซึ่งสอดคล้องกับ ก.พ.ร. กำหนด
๒ การบริหารราชการแบบบูรณาการร่วมกัน ภารกิจที่มีความเกี่ยวข้องกับหลายส่วนราชการหรือเป็น
ภารกิจที่ใกล้เคียงหรือต่อเนื่อง ให้ส่วนราชการที่เกี่ยวกำหนดแนวทางร่วมกัน
๓
• สนับสนุนการปฏิบัติราชการของผู้ว่าราชการจังหวัดหรือหัวหน้าคณะผู้แทนในต่างประเทศ
๔ องค์การแห่งการเรียนรู้ ส่วนราชการมีหน้าที่พัฒนาความรู้อย่าสม่ำเสมอ โดยต้องรับรู้ข้อมูลข่าวสาร
และสามารถประมวลผลความรู้ในด้านต่างๆเพื่อส่งเสริมและพัฒนาความรู้ความสามารถ สร้าง
วิสัยทัศน์ ปรับทัศนคติของข้าราชการให้เป็นบุคลากรที่มีประสิทธิภาพและมีการเรียนรู้ร่วมกัน
๕ มาตรการกำกับการปฏิบัติราชการ เพื่อประโยชน์ในการปฏิบัติราชการให้เกิดผลสัมฤทธิ์ ก.พ.ร. อาจ
เสนอคณะรัฐมนตรีเพื่อกำหนดมาตรการกำกับการปฏิบัติราชการโดยทำความตกลงเป็นลายลักษณ์
อักษรหรือโดยวิธีอื่นใดเพื่อแสดงความรับผิดชอบในการปฏิบัติราชการ
5 การขอรับงบประมาณ กรณีที่กฎหมายว่าด้วยวิธีการงบประมาณกำหนดให้ส่วนราชการต้องจัดทำ
แผนปฏิบัติราชการ เพื่อของบประมาณ ให้สำนักงบประมาณและก.พ.ร. ร่วมกันกำหนดแนวทางการ
จัดทําแผนฯ
๗ สรุปผลการปฏิบัติราชการให้นายกฯ เมื่อนายกฯพ้นจากตำแหน่ง หัวหน้าส่วนราชการมีหน้าที่
สรุปผลการปฏิบัติราชการและให้ข้อมูลนายกฯคนใหม่

ページ3:

การบริหารราชการอย่างมีประสิทธิภาพและเกิดความคุ้มค่าในเชิงภารกิจของรัฐ (หมวด ๔)
แนวทางการบริหารราชการ
๑ กำหนดเป้าหมาย แผนการทำงาน ระยะเวลาแล้วเสร็จ และเผยแพร่ให้ข้าราชการและประชาชน
ทราบทั่วกัน
๒ จัดทำบัญชีต้นทุนในงานสาธารณะแต่ละประเภทขึ้นตามกรมบัญชีกลางกำหนด
๓ ส่วนราชการคำนวณรายจ่ายต่อหน่วย ตามระยะเวลาที่กรมบัญชีกลางกำหนด กรณีที่รายจ่ายต่อ
หน่วยสูงกว่าของงานบริการสาธารณะประเภทและคุณภาพเดียวกัน หรือคล้ายคลึงกัน ให้ส่วนราชการ
จัดทําแผนการลดรายจ่ายต่อหน่วย เสนอสำนักงบประมาณ กรมบัญชีกลาง และ ก.พ.ร. ถ้าไม่มีการ
ทักท้วงถือว่าใช้ได้
๔ ให้สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาเศรฐกิจและสังคมแห่งชาติและสำนักบประมาณร่วมกันจัดให้มี
การประเมินความคุ้มค่าในการปฏิบัติภารกิจของรัฐ
๕ ในการจัดซื้อจัดจ้างให้ดำเนินการโดยเปิดเผยและเที่ยงธรรม โดยพิจารณาถึงประโยชน์และผลเสีย
ทางสังคม ภาระต่อประชาชน คุณภาพ วัตถุประสงค์ที่ใช้ ราคาและประโยชน์ระยะยาว ในกรณีต้อง
คำนึงถึงคุณภาพและการดูแลรักษาเป็นสำคัญกระทำได้โดยไม่ต้องถือราคาต่ำสุดในการเสนอซื้อหรือ
จ้างเสมอไป
5 ในการปฏิบัติภารกิจใด จำเป็นต้องได้รับอนุญาต อนุมัติ หรือความเห็นชอบจากส่วนราชการอื่น ให้
ส่วนราชการที่มีอาจอนุญาต อนุมัติ หรือให้ความเห็นชอบแจ้งผลการพิจารณา ภายใน ๑๕ วันนับแต่
วันที่ได้รับคําขอ
๓ เรื่องใดที่มีกฎหมายกำหนดขั้นตอนการปฏิบัติและขั้นตอนนั้นต้องใช้ระยะเวลาเกิน ๑๕ วัน ให้ส่วน
ราชการที่มีอำนาจอนุญาต อนุมัติ หรือให้ความเห็นชอบ ประกาศกำหนดระยะเวลารพิจารณาไว้ให้ส่วน
ราชการอื่นทราบ
๔ การพิจารณาวินิจฉัยชี้ขาดปัญหาและการตั้งคณะกรรมการ
-การพิจารณาวินิจชี้ขาดปัญหาใดๆเป็นหน้าที่ของส่วนราชการที่รับผิดชอบปัญหานั้นๆ
-การตั้ง คกก. ขึ้นพิจารณาวินิจฉัยให้ดำเนินการเท่าที่จำเป็นอันไม่อาจหลีกเลี่ยงได้
-เมื่อ คกก.มีมติเป็นประการใดให้มติผูกพันส่วนราชการ
-ถ้ามีความเห็นต่างสองฝ่ายให้บันทึกความเห็นชอบของกรรมการฝ่ายข้างน้อยไว้ด้วย
-ความผูกพันที่กำหนดไว้ มิให้ใช้บังคับกับการวินิจฉัยด้านกฎหมาย
* การสั่งราชการโดยปกติให้สั่งเป็นลายลักษณ์อักษร เว้นแต่ผู้บังคับบัญชามีความจำเป็นที่ไม่อาจสั่งใน
ขณะนั้น จะสั่งด้วยวาจาก็ได้ แต่ผู้รับคำสั่งนั้นบันทึกคำสั่งเป็นลายลักษณ์อักษร

ページ4:

การลดขั้นตอนการปฏิบัติงาน (หมวด๕)
แนวทางการบริหาราชการ
• กระจายอำนาจการตัดสินใจเกี่ยวกับการสั่ง อนุญาต อนุมัติ การปฏิบัติราชการ หรือการดำเนินการ
ใด เพื่อเกิดความรวดเร็วและลดขั้นตอนการปฏิบัติราชการ (การกระจายอำนาจการตัดสินใจต้องมุ่งผล
ให้เกิดความสะดวก รวดเร็วในการบริการประชาชน)
เมื่อกระจายอำนาจการตัดสินใจ สามารถนำเทคโนโลยีสารสนเทศหรือโทรคมนาคมเพิ่ม
ประสิทธิภาพและประหยัดค่าใช้จ่าย โดยส่วนราชการดำเนินการตามความเหมาะสมและกำลังเงิน
งบประมาณ
๒ เพื่อประโยชน์การในกระจายอำนาจตัดสินใจ ก.พ.ร. โดยความเห็นชอบของคณะรัฐมนตรีจะกำหนด
หลักเกณฑ์และวิธีการหรือแนวทางในการกระจายอำนาจตัดสินใจก็ได้
๓ จัดทำแผนภูมิขั้นตอนและระยะเวลาดำเนินการ ในงานบริการประชาชนหรือการติดต่อประสานงาน
ระหว่างส่วนราชการด้วยกัน โดยเปิดเผยไว้ ณ ที่ทำการของส่วนราชการและระบบเครือข่ายสารสนเทศ
ของสวนราชการ
๔ ศูนย์บริการร่วม(One Stop One Service) ส่วนกลาง เป็นนหน้าที่ของ ปลัดกระทรวง ต้องจัดให้มีส่วน
ราชการภายในกระทรวงที่รับผิดชอบเกี่ยวกับการบริการประชาชนร่วมกัน โดยประชาชนสามารถติดต่อ
สอบถามได้ในแห่งเดียว
ส่วนภูมิภาค เป็นหน้าที่ของ ผู้ว่าราชการจังหวัด นายอำเภอ และปลัดอำเภอผู้เป็นหัวหน้ากิ่ง
อำเภอ จัดตั้งศูนย์บริการร่วม ณ ศาลากลางจังหวัด ที่ว่าการอำเภอ หรือสถานที่อื่นตาที่เห็นสมควร
ปรับปรุงภารกิจของส่วนราชการให้ทันต่อสถานการณ์ (หมวด ๖)
แนวทางการบริหารราชการ
๑ ทบทวนภารกิจ ว่าภารกิจใดมีความจำเป็นโดยคำนึงถึง แผนการบริหารราชการแผ่นดิน นโยบายของ
คณะรัฐมนตรี กำลังเงินงบประมาณของประเทศ ความคุ้มค่าของภารกิจและสถานการณ์อื่นประกอบ
กัน
ในกรณีที่ ก.พ.ร. พิจารณาแล้วเห็นว่าภารกิจใดควรยกเลิก เปลี่ยนแปลงหรือเพิ่มเติมให้เสนอ
ครม พิจารณา
๒ กรณียุบ โอน หรือรวมส่วนราชการทั้งหมดหรือบางส่วน ห้ามมิให้จัดตั้งส่วนราชการที่มีภารกิจหรือ
หน้าที่ลักษณะเดียวกันหรือคล้ายคลึงกันอีก เว้นแต่ มีการเปลี่ยนแปลงแผนการบริหารราชการแผ่นดิน
และเหตุผลจำเป็นเพื่อรักษาความมั่นคงของรัฐหรือเศรษฐกิจของประเทศ หรือรักษาผลประโยชน์
ส่วนรวมของประชาชน และได้รับความเห็นชอบจาก ก.พ.ร.

ページ5:

๓ ส่วนราชการมีหน้าที่สำรวจ ตรวจสอบ และทบทวนกฎหมาย เพื่อดำเนินการยกเลิก ปรับปรุงหรือจัด
ให้มีกฎหมายขึ้นใหม่เพื่อให้ทันสมัย โดยคำนึงถึงความสะดวก รวดเร็วและลดภาระประชาชน
การอ่านวยความสะดวกและการตอบสนองความต้องการของประชาชน (หมวด ๗)
แนวทางการบริหารราชการ
๑ การบริการประชาชนให้กำหนดระยะเวลาแล้วเสร็จของงาน
๒ เมื่อได้รับการติดต่อสอบถามเป็นหนังสือจากประชาชนหรือจากส่วนราชการ ต้องตอบคำถามและ
แจ้งผลใน ๑๕ วันหรือในกำหนดตามข้อ ๑
๓ จัดให้มีระบบสารสนเทศของส่วนราชการ เพื่ออำนวยความสะดวกให้แก่ประชาชนที่ติดต่อสอบถาม
๔ ให้กระทรวงดิจิทัลจัดให้มีระบบเครือข่ายสารสนเทศกลางขึ้นด้วย
๕ เป็นหน้าส่วนราชการที่แก้ไขเรื่องร้องเรียน
5 ปฏิบัติราชการในเรื่องใดๆ โดยปกติถือว่าเป็นเรื่องเปิดเผย เว้นแต่เหตุต่อไปนี้กำหนดเป็นความลับ
เท่าที่จำเป็น
๑ ความมั่นคงของประเทศ
๒ ความมั่นคงทางเศรษฐกิจ
๓ การรักษาความสงบเรียบร้อยของประชาชน
๔ การคุ้มครองสิทธิส่วนบุคคล
๓ เปิดเผยข้อมูลเกี่ยวกับงบประมาณรายจ่ายแต่ละปี ให้ประชาชนสามารถขอดูหรือตรวจดูได้ ณ ที่ทำ
การของส่วนราชการ และระบบเครือข่ายสารสนเทศของส่วนราชการ ทั้งนี้ ต้องไม่ก่อให้เกิดความ
ได้เปรียบเสียเปรียบหรือความเสียหายแก่บุคคลใดในการจัดซื้อจัดจ้าง
ในการทำสัญญาจัดซื้อจัดจ้างห้ามมิให้มีข้อความหรือข้อตกลงห้ามมิให้เปิดเผยข้อความหรือ
สัญญาดังกล่าว เว้นแต่เพื่อคุ้มครองความลับทางราชการ หรือส่วนความลับทางการค้า

ページ6:

การประเมินผลการปฏิบัติราชการ (หมวด ๔)
แนวทางการบริหารราชการ
๑ จัดให้มีคณะผู้ประเมินอิสระ ดำเนินการประเมินผลการปฏิบัติราชการเกี่ยวกับ ผลสัมฤทธิ์ คุณภาพ
การให้บริการ ความพึงพอใจของประชาชน ความคุ้มค่าในภารกิจ
๒ ส่วนราชการจัดให้มีการประเมินภาพรวมของผู้บังคับบัญชาแต่ละระดับ โดยกระทำเป็นวิธีลับและ
เป็นไปเพื่อประโยชน์แห่งความสามัคคีของข้าราชการ
- ประเมินการปฏิบัติราชการของข้าราชการ เพื่อประโยชน์ในการบริหารงานบุคคลให้ส่วนราชการ
คำนึงถึงผลการปฏิบัติงานเฉพาะตัวของราชการ
๔. การให้เงินเพิ่มพิเศษเป็นบำเหน็จความชอบ แก่ส่วนราชการที่ดำเนินการ
-ให้บริการที่มีคุณภาพและเป็นไปตามเป้าหมายที่กำหนด
-เป็นที่พึงพอใจแก่ประชาชน
-ดำเนินงานเป็นไปตามเป้าหมาย สามารถเพิ่มผลงานและผลลัพธ์ โดยไม่เพิ่มค่าใช้จ่าย
-คุ้มค่าในเชิงภารกิจรัฐ
-สามารถดำเนินการตามแผนลดค่าใช้จ่ายต่อหน่วยได้
โดย กพร เสนอ ครม อนุมัติจัดสรรเงินเพิ่มพิเศษเป็นบำเหน็จความชอบแก่ส่วนราชการนั้น
เงินงบประมาณเหลือจ่ายของส่วนราชการ นำไปใช้ในการปรับปรุงการปฏิบัติงานของส่วนราชการหรือ
จัดสรรเป็นรางวัลให้ข้าราชการในสังกัด ทั้งนี้เป็นไปตามหลักเกณฑ์และวิธีการที่ กพร โดยความ
เห็นชอบ ครม

ページ7:

บทเบ็ดเตล็ด
๑ องค์การมหาชนและรัฐวิสาหกิจ จัดให้มีหลักเกณฑ์ตาม พรฎ นี้ด้วย ถ้า กพร เห็นว่าไม่จัดให้เป็นไป
ตามหลักเกณฑ์ให้แจ้ง รัฐมนตรี ซึ่งมีหน้าที่กำกับดูแลองค์การมหาชนหรือรัฐวิสาหกิจนั้น เพื่อพิจารณา
สั่งให้ดำเนินการให้ถูกต้องต่อไป
๒ อปท จัดทำหลักเกณฑ์ตาม พรฎ นี้อย่างน้อยต้องมีหลักเกณฑ์เกี่ยวกับ การลดขั้นตอนการ
ปฏิบัติงาน และอำนวยความสะดวกและตอบสนองความต้องการของประชาชน
กระทรวงมหาดไทยดูแลและให้ความช่วยเหลือ อปท ในการดังกล่าว
พระราชกฤษฎีกาว่าด้วยหลักเกณฑ์และวิธีการบริหารกิจการบ้านเมืองที่ดี ฉบับที่ ๒ ๒๕๖๒
๑ ส่วนราชการจัดทำแผนปฏิบัติราชการของส่วนราชการ จัดทำเป็นแผน ๕ ปี โดยให้สอดคล้องกับ
ยุทธศาสตร์ชาติ แผนแม่บท แผนการปฏิรูปประเทศ แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ นโยบาย
ของคณะรัฐมนตรีที่แถลงต่อรัฐสภา และแผนอื่นที่เกี่ยวข้อง
๒ สำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล(องค์การมหาชน) จัดให้มีแพลตฟอร์มดิจิทัลกลาง
๓ การทบทวนภารกิจ คำนึงถึง ยุทธศาสตร์ชาติ แผนแม่บท แผนการปฏิรูปประเทศ แผนพัฒนา
เศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ นโยบายของคณะรัฐมนตรีที่แถลงต่อรัฐสภา และแผนอื่นที่เกี่ยวข้อง
รวมถึงกำลังเงินงบประมาณของประเทศ ความคุ้มค่าของภารกิจและสถานการณ์อื่นประกอบ