เขาพรรณนาถึงสมช.ในน้ำน่ะ
มัจฉาคือปลา
ฉลามคือฉลาม
สายชลคือสายน้ำ
พิมพาคือปลาชนิดนึง
กระโห้คือปลากระโห้
มังกรก็ปลามังกร
ม้าน้ำก็ม้าน้ำ -*-
ตะเพียงทองก็ปลาตะเพียน
ดาษเดียรก็เยอะไปหมด เหมือนเดียรดาษ
ตรงบทสุดท้ายแปลว่า เหลียวมองดูดวงอาทิตย์ลับขอบฟ้า ชั่งเงียบสงัดหดหู่นัก ได้ยินเสียงคลื่นซัดกระทบฝั่งก็ยิ่งรัญจวนใจ ยิ่งทุกข์ระทมมากขึ้น
สุริย์แสงคือดวงอาทิตย์
วิเวกคือเงียบสงัด
ฤทัยคือหัวใจ
โทมนัสคือ เศร้าใจ,เสียใจ
*พงศ์กษัตริย์ทัศนานางเงือกน้อย ดูแช่มช้อยโฉมเฉลาทั้งเผ้าผม
ประไพพักตรลักษณ์ล้ำล้วนขำคม ทั้งเนื้อนมนวลเปล่งออกเต่งทรวง
ขนงเนตรเกศกรอ่อนสอาด ดังสุรางค์นางนาฎในวังหลวง
พระเพลินพิศคิดหมายเสียดายดวง แล้วหนักหน่วงนึกที่จะหนีไป
จึงตรัสว่าตาเงือกมาคอยรับ ช่างสมกับวาจาจะหาไหน
เราล่อลวงนางผีเสื้อก็เชื่อใจ เดี๋ยวนี้ไปแรมทางกลางอรัญ
ช่วยเมตตาพาตรงไปส่งที่ พระโยคีมีเวทวิเศษขยัน
กลางคงคาปลาร้ายก็หลายพรรณ จะป้องกันไภยพาลประการใด ฯ
เงือกผู้เฒ่าเคารพอภิวาท ขอรองบาทบริรักษ์จนตักไษย
เสด็จขึ้นทรงบ่าจะพาไป พรหน่อไทให้ขี่ภริยา
อันอำนาจชาติเชื้อผีเสื้อน้ำ ปลาไม่กล้ำกรายกลัวทั่วทิศา
ด้วยกลิ่นอายคล้ายท่าผู้มารดา เมื่อจับข้าข้าจึงอ่อนหย่อนกำลัง
สัตว์ในน้ำจำแพ้แก่ผีเสื้อ เปรียบเหมือนเนื้อเห็นพยัคฆ์ให้ชักหลงอย่าเกรงไภยในชลที่วลวัง ขึ้นนั่งยังบ่าข้าจะพาไป ฯ
พงศ์กษัตริย์ตรัสชวนสินสมุทร สอนให้ขุตรขอษะมาอัชฌาไสย
พระทรงบ่าเงือกน้ำงามวิไลย พระหน่อไทยขอษะมาขึ้นบ่านาง
เงือกประคองสององค์ลงจากฝั่ง มีกำลังลีลาสค่อยวาดหาง
ค่อยฟูฟ่องล่องน้ำไปท่ามกลาง ลูกสาวนางเงือกงามตามลีลา ฯ
พระโฉมยงองค์อภัยมณีนาถ เพลินประพาสพิศดูหมู่มัจฉา
เหล่าฉลามล้วนฉลามตามกันมา ค่อยเคลื่อนคลาคล้ายคล้ายในสายชล
ฉนากอยู่คู่ฉนากไม่จากคู่ ขึ้นฟ่องฟูพ่นฟองลอองฝน
ฝูงพิมพาพาฝูงเข้าแฝงวล บ้างผุดพ่นฟองน้ำบ้างดำจร
กระโห้เรียงเคียงกระโห่ขึ้นโบกหาง ลอยสล้างกลางกระแสแลสลอน
มังกรเกี่ยวเลี้ยวบอดกอกมังกร ประชุมซ่อนแฝงชลขึ้นวนเวียน
ฝูงม้าน้ำทำท่าเหมือนม้าเผ่น ขึ้นลอยเล่นเลี้ยวลัดฉวัดเฉวียน
ตะเพียนทองล่องน้ำนำตะเพียน ดาษเดียรดูเพลินจนเกินมา
เห็นละเมาะเกาะเขาเขียวชะอุ่ม โขดตะคุ่มเคียงเคียงเรียงรุกขา
จะเหลียวซ้ายสายสมุทรสุดสายตา จะแลขวาควันคลุ้มกลุ้มโพยม
จะเหลียวดูสุริย์แสงเข้าแฝงเมฆ ให้วิเวกหวาดองค์พระทรงโฉม
ฟังสำเนียงเสียงคลื่นดังครึ้นโครม ยิ่งทุกข์โทมนัสในฤไทยทวี
พอเย็นย่ำค่ำพลบลงโพล้เพล้ ท้องทะเลมืดมัวทั่ววิถี
พระห้ามเงือกสองราด้วยปราณี ประเดี๋ยวนี้ลมกล้าสลาตัน
เห็นละเมาะเกาะใหญ่ที่ไหนกว้าง หยุดเสียบ้างให้สบายจึงผายผัน
เราหนีนางมาได้ก็ไกลครัน ต่อกลางวันจึงค่อยไปให้สำราญ ฯ
* ตาเงือกน้ำซ้ำสอนพระทรงศักดิ์ ยังใกล้นักอย่าประมาททำอาจหาญ
นางรู้ความตามมาไม่ช้านาน จะพบพานพากันตายวายชีวัน
อันตาข้าถ้าค่ำเห็นสว่าง ทั้งเดินทางเรี่ยวแรงแข็งขยัน
ถ้าแดดกล้าตามัวเป็นหมอกควัน จะผายผันล่วงทางไปกลางคืน
แล้วว่ายแหวกแบกองค์พงศ์กษัตริย์ พลางสบัดโบกหางไปกลางคลื่น
สลาตันลั่นพิลึกเสียงครึกครื้น จนดึกดื่นรีบรุดไม่หยุดเลย
ครั้นรุ่งเช้าเข้าเกาะเสาะลูกไม้ พระลูกให้บิตุรงค์ทรงเสวย
เงือกก็หาอาหารกินตามเคย แล้วรีบเลยล่วงไปในคงคา
ฝ่ายเงือกน้ำสำหรับทะเลลึก ไม่วายนึกถึงองค์พระทรงโฉม
พอแจ่มแจ้งแสงทองผ่องโพยม ปลอบประโลมลูกเมียเข้าเคลียคลอ
จะไปลอยคอยองค์ทรงสวัสดิ์ ให้สมนัดซึ่งสัญญาเธอมาหนอ
แล้วออกจากวลวังไม่รั้งรอ ค่อยเคลื่อนคลายว่ายคลอกันไคลคลา
พอเห็นองค์ทรงยศโอรสราช อยู่ชายหาดพร้อมกันก็หรรษา
จึงชวนลูกสาวนั้นกับภรรยา คลานขึ้นมาชายฝั่งแล้วบังคม ฯ