ページ1:

.
.
.
อิเหนา ตอน ศึกกะหมังกุหนึ่ง
เป็นพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย (8.2)
3.2 ทรงมีพระนามเดิมว่า “ ฉิม
พระองค์เป็นโอรสคนที่ 4 ของ ร.1
อิเหนาได้รับการยกย่องจากวรรณคดีสโมสร ว่าเป็นยอด ของบทละครรำ และละครนอกอีก ฯลฯ
แต่งด้วยกลอนบทละคร
- 25 คละ 6 - 9 ค่ำ แต่ มักแต่งให้มี 6- 7 คำ เพื่อให้เข้าจัง หวะ
เป็นต้นด้วยวงสั้นๆ ในวรรคแรก คือ
เมื่อนั้น - K., ตัวเอก, เทวดา
บัดนั้น • เสนา ทหาร อำมาตย์ คนธรรมดาทั่วไป
มาจะกล่าวบทไป ในบทใหม่
ได้เค้าเรื่อง มาจากนิยายของขวาเรียกกันว่า “นิทานประ
"

ページ2:

.
.
- เมื่อนั้น k 4.ตัวเอก, เทวดา
บัดนั้น • เสนา ทหาร อำมาตย์ คนธรรมดาทั่วไป
มาจะกล่าวบทไป ชั้นบทใหม่
.
- ได้เล่าเรื่อง มาจากนิยายของขวาเรียกกันว่า "นิทานปืนพบ "ซึ่งมีขวรรณคดีเรื่องนี้มาตั้งแต่สมัยอยุธยา
- พระธิดาพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ
- เจ้าฟ้าหญิงกุณฑล
- เจ้าฟ้ามงกุฎ
เจ้า สตรี
ได้ฟังข้าหลวงชาวบสวย (ชวา) เล่าขาน ถวายแล้ว ชอบ จึงนำมาแต่งเป็น อิเหนาใหญ่
สมัย ร.1 ทรงฟื้นฟูศิลปวัฒนธรรมแล้ว รวบรวมวรรณคดีสำคัญ สมัยอยุธยา
- ทรงพระราชาในบทละครเรื่องดาหญิงตามในเนื้อเรื่องอิเหนาใหญ่
อิเหนาเล็ก
สมัย ร.9 ทรงปรับปรุงบทกลอน และเรื่องอิเหนาใหม่ เพื่อใช้แสดงละครในพระราชฐาน
- ทรงพระราชนิพนธ์บทละครเรื่องอิเหนาขึ้นอีกฉบับหนึ่ง ดำเนินเรื่องตามเหนาเล็ก

ページ3:

แผนภูมิวงศ์เทวา
( อสัญแดหวา )
- ข้าวปะตาระกาหลา
ท้าวกุเรปัน
นี้หลายระตา
ท้าวดาหา
ท้าวกาหลั่ง
ท้าวสิ่ง พัดสาหรี่
ตร
ดา
ดาฬราวตี้
รการะหนึ่งหรัด
รหานากุล
จินดาส่าหรี่
อก
( มเหสีซั่4)
บุษบา
อิเหนา
1
(ปันหยี่)
กะหวัดปาตี
สียะตรา
วิยะดา

ページ4:

แผนภูมิเมืองหม่นหย
www
-ระตูมม์นหยา
.
ให อรรถา
+ ข้าวกุเรปั้น
ประวัติข้าวกะหมังกุหนิง
มเหส
-วิทยาสะก้า
( โอรส)
ดาหราวาตี้
+ ท้าวดาหา
จินดาว่าหลี่
-ระตูปาทอง - น้องชาย
– รร ต ประหาฟ
เมตรมาวาต

ページ5:

-
ตำแหน่งต่างๆ ในเรื่องอิเหนา
ตำแหน่งมเหสีม 5 ตำแหน่งตามลำดับ คือ
1.) ประไหมสุหรี่
2.) มะเดหวี
3.) มะโต
-
4.) ลึก
5.) เหมา หลาหลี
- ตำแหน่งเลขาผู้ใหญ่ที่ 4 ตำแหน่ง คือ
1.) ปาเต๊ะ
2.) ตำมะหงง
3.) ตะหนัง
4 4.) ยาวา

ページ6:

-
เนื้อเรื่องยอ
- ท้าวกุเป็นและท้าวดาหา จัดการหมั้นให้อิเหนากับบุษยาตั้งแต่เล็ก ( คลุมถุงชน)
อิเหนาไปงานศพพระอัยกี (ย่า / ชาย) ที่เมือง หมันหยา
- พบ นาง จินตะหรา | หวงจนไม่ยอมกลับเมือง ]
อิเหนาไม่ยอมกลับไปแต่งงานกับบุษบา [ ท้าวกุเป็นส่งสาร เรียก ]
>
L
- อิเหนา อ อ ก อ ชาย ปลอมตัวเป็นโจรป่า ชื่อ สาระปันหยี
- เดินทางไปสู้รบกับกษัตริย์หลายเมืองแล้วได้นางการะวาตี และทาง มาหยารัศมีเป็นชายา
L
จนมาถึงเมืองหมื่น พยา ก้าว หม่นหมา เกรงกลัว จึงยกขึ้นๆ มาให้
7 อิเหนา หลง จนปฏิเสธ นางบุษบา ท้าวดาหาทราบก็ทรงกริ้วมาก
ทรงประกาศว่า หากใครมาขอ บุษบาก็จะยกให้

ページ7:

จนมาถึงเมืองหมื่นพยา ท้าว นานหยาเกรงกลัว จึงยกขึ้นๆ ให้
7 อิเหนา หลง จนปฏิเสธ นางบุษบา ท้าวจาหาทางทรงกริ้วมาก
ทรงประกาศว่า หากใครมาขอบุษบาก็จะยกให้
- สะตูจรกาให้ช่างวาดไปวาดรูป ดาเมืองต่าง ๆ เพื่อเลือกคู่ครอง
| ช่างวาดรูปได้ว่า รูป บุษบา มา 2 รูป
[รูปชั่วตัวดำ]
@ รูปแรก นำมาให้จะกา เห็นแล้วจึงหลงอีก จึงไปสู่ขอ นางบุษบา พร้อม ประกาศแต่งงาน
(๑) รูปสอง องค์ปะตาระกาหลา เป็นเทวดาและอัยกา (1) ของอิเหนา ใน ดาลให้รูปที่สอง
ไปตกกลางป่า แล้วว่ายาสะกำ โอรสท้าวกะหมังกุหนิงเห็นจึงหลงรัก
- ข้าวกะหมังกุหนิง ส่งสาร มาขอ นางบุษบา แต่ไม่ทันกาล ท้าวดาหา ปฏิเสธเพราะยกให้จะกาแล้ว
- ศึกสงครามเพราะ ความงาม ของบุษบาจึงเริ่มขึ้น

ページ8:

.
เรื่องราวการต่อสู้
www
7 ท้าวกะหมังกุหนิง ปรึกษาน้องชายว่าจะทำสงคราม ซึ่งตัวนาง บุษบา แต่ อนุชา ทั้งสอง ทัดทาน
- ระตูปานยัง
ระตูประหวา
7 ข้าวกะหมังกุหนิง จึงยกทัพมาตีเมืองดานา โดยไม่ฟัง คำทำนายของไพร
ทำนายว่า ดวงชะตาของพระองค์และวิทยาสะกำ จะถึงมาต
- ท้าว อาหา ขอให้ท้าวกุเป็น ข้าวกาหลง และท้าวสิงห์กาหรี่มาช่วยสบ
7
ให้ท้าวกุเป็น
ส่งให้ ไฟนายก ฟ ส่งทีมมาช่วยเบ
ทุกเมืองหมั่นพยา
มาช่วย ป
- เมื่อทั้งสองฝ่ายเผชิญหน้ากัน
- ส่ง คามาระตา วิ่งมารวิหยาสะกำ ตาย
- เป็นอนุชา ของ สาระวาตี และมาพร รัศม
เหมาเข้าขวาง ท้าว กะหรั่งกหนึ่งไว้และต่อสู้ก

ページ9:

สั่งให้
เฟายกทัพ
ทกเมืองหมั้นพยา
มา ช่วยป
ส่งทัพมาช่วยบ
- เมื่อทั้งสองฝ่ายเผชิญหน้ากัน
สังคามาระตา วิ่งหาวิทยาสะกำ ตาย
- เป็นอนุชาของ การะวาตี และมารยารัศม
อิเหนาเข้าขวางท้าวกะหนังกุหนิง ไว้และต่อสู้กัน จนท้าวกะหมังกุหนิงสิ้นพระชนม์
- ใช้กใจ (มีดเล่มเล็ก) สังหาร
- เสร็จศึก อิเหนา พบนางบุษบาเป็นครั้งแรก จึงหลงรักแล้วเสียดายที่ปฏิเสธ นางไป
1. จึงทำอุบายลักพานางไปอยู่ในถ้ำที่เตรียมไว้ เพื่อไม่ให้แต่งงานกับจะก
7 องค์ ปะตาระกาหลาโกรธอิเหนา ที่ลักพานางบุษบา
- จึง 9 ล ง น ดาลให้ ล ม ห อ บ นางบุษบา และพี่เลี้ยงไปที่อื่น
7 องค์ ปะตาระกาหลา สาปว่า แม้อิเหนากับนาง บุษบา พบกัน ก็อย่าให้ทั้งสองจำกันได้
-- แก้คำสาปได้ต่อเมื่อ ญาติพี่น้องพบกันพร้อมหน้า จึง จะ จำกันได้

ページ10:

ประเมินคุณค่าได้ 3 ด้านคือ....
7 คุณค่าด้านแนวคิด
ความรักของพ่อที่มีต่อลูก ( ท้าวกะหมังกุหนิง + วิหยาสะกำ ]
ความกล้าหาญ
การรักษาหาย ต
ความทุกข์ที่เกิดจากความรัก
7 คุณค่าด้านเนื้อหา
- อิเหนา ตอน ศึกกะหมังกุหนิง มีจุดประสงค์ในการแต่งเพื่อใช้แสดงละครใน
- สะท้อนอารมณ์ตัวละครอย่างเด่นชัด
- น้อยกระท้อนให้เห็นเสีย
- แสดงให้เห็นถึงสัจธรรมของมนุษย์ ( รัก โลภ โกรธ หลง)
- อิเหนา จัดอยู่ในหนังสือประเภทนั้นเทิงคดี (ได้รับ ความรู้และเพลิดเพลิน)
คุณค่าด้านวรรณศิล

ページ11:

อเหนาจัดอยู่ในหน
- คุณค่าด้านวรรณศิลป์
สำนวน
- มีการใช้โวหารภาพพจน์
อุปมา เปรียบเทียบ ๆ เหมือน / คล้าย / ดุจ
- อุปลักษณ์ เปรียบเทียบว่า สิ่งหนึ่งเหมือนสิ่งหนึ่งมาก - เป็น / คือ
การเล่นเสียง
คำพ้อง [ รูป (เลี้ยง ]
เล่นเสียง [ สร/อักษร]
รสทางวรรณคด
เสาวะ9นี้
ชมโฉม
นารีปราโมทย์ - เกี้ยวพารา
พิโรวาทั้ง จา โทร / เรื่อง
สลาม 8 สีป ศกเศร้า
ว่าแต่เขาอิเหนาเป็นเอง หมายถึง ตำหนิผู้อื่นเรื่องใดแล้ว ตนกลับทำสั่งนั้นเสียเอง
เหมือนอิเหนาที่ดูหมิ่นผู้ที่หลงใหลบุษบา แต่สุดท้ายของโก นายเสียเอง...