Senior High
ศิลปะ

บุคคลสำคัญในวงการนาฏศิลป์

3

2137

0

Nattha P.

Nattha P.

Senior High Semua

นางลมุน ยมะคุปต์ บุคคลสำคัญในวงการนาฏศิลป์ไทย

ノートテキスト

ページ1:

ประวัติบุคคลสำคัญ
ของนาฏศิลป์ไทย
นางลมุล ยมะคุปต์
ประวัติส่วนตัว
นางลมุล ยมะคุปต์ หรืออีกชื่อหนังแบรรดาเกษยทั้งหลายจะขนาน นามให้ท่าน
ด้วยความเคารพรักอย่างยิ่งว่า “คุณแม่ลกุล” เป็นธิดาของร้อยโท นายแพทย์จีน อัญ
ธัญภา กับ นางด่าบอย อัญธัญชาติ (เชื้อ อินต๊ะ) เกิดเมื่อ วันที่ ๒ มิถุนายน
พ.ศ. ๒๕๕๔ ณ จังหวัดน่าน ในขณะที่บิดาขึ้นไปราชการสงคราม ปราบกบฏเจี๊ยว (กบฏ
จ.ศ.๑๒๖๘ ปีขาล พ.ศ. ๒๕๕๕)
(พ.ศ. ๒๕๕๘ - ๒๕๒๕) เกิดที่จังหวัดน่าน เมื่ออายุได้ ๕ ขวบ บิดาได้พามา ถวาย
ตัวเป็นละครที่วังสวนกุหลาบ และที่วังสวนกุหลาบ ครูลมูลได้ความรู้ทาง ละครในรูปแบบ
ของละครนอก ละครในและละครพันทาง ต่อมาได้ย้ายมาอยู่ที่ วังเพชรบูรณ์ และ ได้
ความรู้ในเรื่องของละครดึกดำบรรพ์ เมื่อออกจากวังเพชรบูรณ์ ครูลมูลได้สมรสกับครู
สงัด ยมะคุปต์ และได้ขึ้นไปเป็นครูสอนละครที่เชียงใหม่ในคุ้มพระราชชายาเจ้าดารารัศมี
ซึ่งครูลมุลได้ความรู้เกี่ยวกับ นาฏยศิลป์ล้านนาและพม่า ครูลมูล ได้นำคณะละครไปแสดง
ที่เมืองพระตะบอง ประเทศเขมร อยู่ 9 ปี ซึ่งคงได้ ประสบการณ์ด้านดนตรีและนาฏศิลป์
ของเขมรมาบ้าง ต่อมาเข้ารับราชการเป็นครูแผนกนาฏศิลป์ กรมศิลปากร และ ทำงาน
ตามที่ผู้บังคับบัญชามอบหมาย
ผลงาน
ระยะเวลาที่ดำรงตำแหน่งครู ครูพิเศษ และตำแหน่งผู้เชี่ยวชาญการสอนนาฏศิลป์ประจำ
วิทยาลัยนาฏศิลป์ กรมศิลปากรนั้น ท่านได้ถ่ายทอดท่ารำสำคัญ และในขณะเดียวกัน ได้ประดิษฐ์คิดค้น
ทาร่าที่งดงามยิ่งไว้มากมายเกินกว่าที่จะนำมากล่าวได้ครบถ้วน หากจะนำมาเฉพาะเรื่องสำคัญและเป็น ประเภท “ระบำ”
สารัตถประโยชน์ ดังนี้
ประเภท “รา”
• รากษ์บทใหญ่ พ.ศ. ๒๔๗๘ ร่วมคิดการแสดงชุดนี้กับนางมัลลี คงประภัศร ใช้ประกอบการ
แสดงละครเรื่อง “สุริยคุปต์” หลังจากนั้นได้ขออนุญาตพระยานัฏกานุรักษ์ (ทองดี สุวรรณการ
4) จัดเป็นหลักสูตรใช้สอนในโรงเรียนนาฏศิลป์ตราบเท่าทุกวันนี้ (ท่ารำแม่บทใหญ่) เดิมเป็นทา
นึ่งท่านได้ประดิษฐ์ท่าเชื่อมหรือที่เรียกว่า “ลีลา” เป็นประบวนรำขึ้น
• ราชดชาตรี ร่วมคิดการกับนางมัลลี (หมัน) คงประภัศร์ โดยได้รับแรงบันดาลใจจากท่าขัดไหว้
ครูชาตรี
• ร้าวงมาตรฐาน ร่วมคิดท่ารำกับจมื่นมานิตย์เรศ (เฉลิม เศวตนันท์)
• ต้นวรเชษฐ์ ร่วมคือท่ารำกับนางมัลลี (หมัน) คงประภัศร์ และหม่อมด่วน ภัทรนาวิก (นางศุภ
ลักษณ์ ภัทรนาวิก)
• ร่าเกิดเทิง คิดขึ้นเมื่อครั้งไปเผยแพร่นาฏศิลไทย ณ สหภาพพม่า เมื่อปี ๒๕๕๘
• ร่ากิ่งไม้เงินทองถวายพระพร ร่วมคิดกับนางเฉลย ศุขะวณิช จัดแสดงเนื่องในวาระสมัยเฉลิม
พระชนมพรรษาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
• ปี พ.ศ.๒๕๒๕ นางสาวปราณี สำราญวงศ์ ประพันธ์บท
ประเภท “ฟ้อน”
.
0
• ฟ้อนเงี้ยว คิดขึ้นเมื่ออยู่เชียงใหม่ โดยได้รับแบบอย่างมาจากพวกเงี้ยว (ไทยใหญ่) และนำท่ารา
ของชาวเชียงใหม่เข้าผสมผสานดังที่ยึดถือเป็นแบบอย่างในการแสดงตราบกระทั่งทุกวันนี้
• ฟ้อนเล็บ ฟ้อนเทียน คิดขึ้นตามพระกระแสรับสั่ง พระราชชายา เจ้าดารารัศมี โดยนําทาร่าของ
ภาคกลางเช้าปรับปรุงให้งดงามขึ้น
• ฟ้อนแพน ร่วมกับนางมัลลี (หมัน) คงประภัศร เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๗๗
ฟ้อนม่านมุ่ยเชียงตา ดัดแปลงท่ารำของพม่า มาปรับปรุงขึ้นเมื่อครั้งอยู่เชียงใหม่
ฟ้อนแคน ร่วมคิดกับนางเฉลย ศุขะวณิช เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๑๘
• ประเภท ชิ่ง”
• เชิงสัมพันธ์ ร่วมกับนางเฉลย ศุขะวณิช จัดแสดงครั้งแรกในวาระที่รัฐบาลไทยจัดงานต้อนรับ
ฯพณฯ เติ้ง เสี่ยวผิง รองนายกรัฐมนตรีสาธารณรัฐประชาชนจีน เมื่อวันที่ ๘ พฤษภาคม
พ.ศ.๒๕๒๑
เชิงสราญ ร่วมกับนางเฉลย ศุขะวณิช โดยดัดแปลงมาจากชุดฟ้อนแคน แสดงครั้งแรกใน
รายการเสาร์สโมสร เมื่อ พ.ศ.๒๕๒๕
• ระบ่ากินนรร่า จากบทละครดึกด่าบรรพ์ เรื่อง จันทกินรี โดยรวมดิดาร่ากับบางดุลย
ศุขะวณิช
• ร่วมคิดท่ารำกับหม่อมด่วน ภัทนาวิก (นางศุภลักษณ์ ภัทรนาวิก) เพื่อใช้ประกอบการ
แสดงละครในเรื่องอิเหนา ตอนลมหอบ
• ระบ่ากฤดาภินิหาร ร่วมคิดทาร่ากับหม่อมด่วน ภัทรนวิก เพื่อใช้ประกอบ การแสดงละคร
เรื่อง เกียรติศักดิ์ไทย
• ระบ่าพม่า-มอญ ใช้ประกอบการแสดงละครเรื่องราชาธิราช ตอนกระทำสัตย์ ณ โรงละคร
ศิลปากร ประมาณปี พ.ศ.๒๔๙๖
• ระบ่ากลอง ร่วมกับนางผัน โมรากุล ผู้ประพันธ์เพลง คือหลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปะ
บรรเลง)
• ระบำฉิ่ง ร่วมกับนาง พัน โมรากุล ผู้ประพันธ์เพลง คือหลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปะ
บรรเลง)
• ระบำพม่าไทยอธิษฐาน เนื่องในโอกาสเดินทางไปเผยแพร่นาฏศิลป์ไทย ณ สหภาพพม่า เมื่อ
ปี พ.ศ.๒๔๙๘
• ระบำนกยูง ร่วมกับนางผัน โมรากุล เมื่อครั้งไปหัดละครของพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์
เจ้าเจ๊ลมเขตมงคล
• ระบ่าบ้า ร่วมกับนางพัน โมรากุล เมื่อครั้งไปหัดละครของพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า
เฉลิมเขตมงคล
• ระน่าสวัสดิรักษา ท่าขึ้นในโอกาสเป็นที่ปรึกษาของนางสำเนียง วิภาตะศิลปิน
• ระบำโบราณคดี ชุด ทวารวดี ศรีวิชัย เชียงแสน ลพบุรี ร่วมกับนางเฉลย ศุขะวณิช ใน
ขณะที่นายธนิต อยู่โพธิ์ ดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมศิลปากร
ระบำาเริงอรุณ เมื่อกรมศิลปากรจัดแสดงแสดงโขน ชุด ศึกวิรุณจำบัง พ.ศ.๒๕๕๒
• ระบำดิ่ง (กิ่งทิเบต) ร่วมกับนางเฉลย ศุขะวณิช จัดแสดงครั้งแรกในงาน “น้อมเกล้า” ณ
โรงละครแห่งชาติ เมื่อวันที่ ๙ ธันวาคม พ.ศ.๒๕๒๕
• ระบำกรับ ร่วมกับนางเฉลย ศุขะวณิช จัดแสดงครั้งแรกในงานเลี้ยงรับรองคณะโครงการ
เรือเยาวชน ณ ทำเนียบรัฐบาล เมื่อเดือนตุลาคม พ.ศ. ๒๕๒๕
• ระบำกลอง เป็นผลงานชิ้นสุดท้ายที่ประดิษฐ์ขึ้น เพื่อใช้จัดแสดงในงานดนตรีไทย
มัธยมศึกษา ในครั้งนี้ นายปฐมรัตน์ ถิ่นธรณี เป็นผู้ปรับทำนองเพลง
น.ส.ณัฏฐา เพ็ญพอรู้ ม.4/2 เลขที่12 10

Comment

No comments yet